Het personeelstekort is nog nooit zo nijpend geweest en de druk op de werkenden is hoog. Voor ondernemers een hele uitdaging want hoe vind je nieuw personeel, hoe hou je je mensen vast, hoe voorkom je uitval maar ook hoe ga je om met langdurige ziekte. En hoe kunnen mensen met een uitkering hierbij een rol spelen? Mensen die niet aan de slag komen, met een afstand tot de arbeidsmarkt, kortom: het onbenut arbeidspotentieel! Dat was onderwerp van een rondetafelgesprek bij Quadraet van Arie van den Herik in Zwijndrecht. Daarnaast zaten aan tafel Cor Stapel van OAMKB, Nancy Schouten van Kickstart, Saskia Korevaar van Werkgeversservicepunt Baanbrekend Drechtsteden, John Kruijthoff van Andevalo en Cees Brandwijk en Seyit Yeyden van De Beroepentuin. De discussie werd geleid door Laura van Die en Marije Straatsma van Werkgelul, een nieuw bedrijf dat ondernemers ondersteunt en helpt bij het aantrekken en behouden van nieuwe medewerkers.
Burn-out?
Een van de groepen die snel groeit is die van de post-covid patiënten. De pandemie is voorbij maar ondernemers worden nog regelmatig geconfronteerd met de gevolgen. Iets dat Arie van den Herik dagelijks ziet. ‘Maar ook de groep mensen met niet aangeboren hersenaandoeningen en vroege dementie wordt steeds groter. Daar waar post-covid patiënten vaak het advies krijgen om aan het werk te gaan, maar dat niet kunnen, krijgen NAH-patiënten na een beroerte het advies om thuis te blijven, terwijl aangepast werk deze groep zo zou kunnen helpen. Jong-dementie patiënten, dus onder de 65 jaar, krijgen vaak een foute diagnose zoals: je hebt een burn-out. Hoe ga je daarmee om?’ Saskia Korevaar van het Werkgeversservicepunt WSP Baanbrekend in Drechtsteden erkent het probleem. ‘Wij gaan dan het gesprek aan met de werkgever en bieden instrumenten aan om deze mensen toch een zinvolle dagbesteding te geven. Maar het is lastig.’
Het zijn mensen met mogelijkheden
‘Niet makkelijk bij een uitzendbureau’, zegt Simone Roos van Uitzendbureau Olympia in Dordrecht. ‘Bij ons moeten mensen direct ingezet kunnen worden. Wij zijn wel sinds vorig jaar aangesloten bij Re-START, dat vooral gericht is om schoolverlaters aan het werk te helpen. Zij krijgen een buddy toegewezen in het traject. Maar nog lang niet alle bedrijven staan daarvoor open.’ ‘Datzelfde geldt voor statushouders en Oekraïners’, weet Nancy Schouten van Kickstart, het regionaal mobiliteitsteam waar gemeenten, vakbonden, UWV, SBB, onderwijsinstellingen en werkgeversorganisaties in samenwerken. Nancy; ‘Het geldt ook in het algemeen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het is belangrijk dat ondernemers breder kijken.’ ‘En kijk naar andere mogelijkheden’, adviseert Seyit Yeyden van De Beroepentuin, het bedrijf biedt leertrajecten in de energietransitie voor de regio Drechtsteden. ‘Wij hebben onlangs iemand die in tehuis woont, gevraagd om te adviseren rondom de energietransitie in het eigen gebouw. Maatwerk ja, maar het werkt. Datzelfde geldt voor ex-gedetineerden. In het begin begrepen we elkaar niet maar nu hebben we een ex-gedetineerde als leermeester, dat werkt geweldig. Niet meer naar het verleden kijken maar naar de toekomst. En hoe ga je om met een Verklaring Omtrent Gedrag. Natuurlijk gaat het met vallen en opstaan maar we leren van elkaar.’
Verschuiving
Toch is er ook positief nieuws, weet Cor Stapel van Accountantskantoor OAMKB Drechtsteden. ‘Er is een verschuiving gaande, zo heeft bij één van mijn klanten, een schoonmaakbedrijf, een kwart van de werknemers benut uit ongezien talent. En er zijn steeds meer werkgevers die hiervoor openstaan, een mooie ontwikkeling.’
‘Klopt’, weet ook Saskia. ‘Veel ondernemers kijken breder en denken in kansen en mogelijkheden. Belangrijk is wel dat er vanuit de werkvloer draagvlak is en er tijd voor begeleiding is. Een buddy kan hierbij helpen. Daarnaast helpt het als ondernemers aanpassingen in het werk kunnen doorvoeren of het aantal uren kunnen beperken. Voor Arie is het duidelijk: ‘Er is zoveel arbeidscapaciteit dat gewoon niet benut wordt.’
Maar dan
Stel die wil is er bij werkgevers, de inzet ook maar hoe zit dat financieel? Dan komt die accountant en roept dat er wel productie nodig is, anders wordt het moeilijk. ‘Daar zijn allerlei subsidies en regelingen voor’, zegt Saskia. ‘Het lijkt soms complex maar er zijn altijd mogelijkheden en onze adviseurs kunnen hierbij helpen. Zo is er bijvoorbeeld compensatie mogelijk voor de extra uren die een buddy aan begeleiding besteed. Uiteindelijk moet er onder aan de streep geld verdiend worden, het zijn nou eenmaal ondernemers. Maar als werkgevers zich kunnen aanpassen, meer kijken naar de skills en de kansen, is er echt meer mogelijk en levert het zelfs op’. En die kansen zijn er, ook bij werkgevers’, weet John Kruijthoff van Andévalo. ‘Problemen op de werkvloer zijn vrijwel altijd terug te voeren tot persoonlijke issues. Wat zich manifesteert als een team dat niet lekker werkt of een productielijn die niet optimaal presteert, gaat vaak terug op persoonlijke problemen.’ Zijn bedrijf heeft hierin een eigen strategie ontworpen voor ondernemers om tot nieuwe gedrags- en denkpatronen te komen. ‘We zijn vergeten wat welzijn is en denken alleen aan welvaart. Wij draaien het om: als je je richt op welzijn, creëren we welvaart. Iedereen wil gezien en gehoord worden, als dat er niet is, komen die problemen er.’
Schaap met de vijf poten
Een unaniem advies van de aanwezigen is: ga niet op zoek naar het schaap met de vijf poten maar kijk wat je in je team nodig hebt. Soms gaat het helemaal niet om kennis en ervaring. ‘In mijn vakgebied zijn mensen met autisme een echte aanvulling’, zegt Cor Stapel. ‘Zij zijn vaak heel nauwkeurig met cijfers, dat wil je als accountant graag.’ Hij ziet dat bij zijn eigen dochter. ‘Zij kan niet alles maar wordt wel geaccepteerd en werkt nu als stagiaire, ze doet mee en dat is zo belangrijk. Iedereen heeft een talent. Het is zaak dat te vinden en te kijken wie er het beste in je team past.’ ‘Dat zie je vaak!’, vult Arie aan. ‘Bedrijven die het gewoon doen, die hoor je niet. Die vinden het gewoon. Het gaat om bedrijven die wel de mogelijkheden hebben maar er niet voor open staan.’ ‘Bedrijven willen het liefst een manager die niet ouder is dan 25 jaar met 15 jaar ervaring en houden dan ook vast aan die hoge eisen. Dat is niet realistisch’, zegt Simone. ‘Wij kijken liever verder dan alleen een CV. We kijken naar de kwaliteiten van iemand en hoe diegene van toegevoegde waarde kan zijn binnen een bedrijf.’ ‘Het is een omschakeling voor werkgevers’, vindt Seyit. ‘Hoe ga je van zoeken naar de beste tot zoeken naar degene die het beste past in het team en in je bedrijf.’ Daar is John het mee eens. ‘Als je een team hebt van alleen maar gelijkgestemden, werkt het niet.’
Geen betutteling
En dan is er nog de groep nieuwe werknemers. De millenials, een generatie die behoefte heeft aan vrijheid en niet betutteld wil worden. Die hybride wil werken en vooral niet fulltime. Hoe flexibel kun je daarmee omgaan als werkgever. Cees Brandwijk is oud ICT ondernemer en nu betrokken bij De Beroepentuin. ‘Zes jaar geleden was dit al onderwerp binnen de Ondernemerschapsbeleidcommisie VNO-NCW MKB. Voor ondernemers is dat lastig, er is geen duidelijkheid over subsidies en ruimte binnen een aanbesteding. Daar wordt geen rekening mee gehouden. Tegelijkertijd denderen de technische ontwikkelingen door en gaat de informatievoorziening razendsnel, we zitten met heel veel zaken in een transitie.’
Toekomst?
‘Ik heb er vertrouwen in’, zegt Arie. ‘Ik weet dat ondernemers zich ervan bewust worden dat er een andere manier van werken is dat niet stopt.’ Cees vindt dat het aannemen van personeel, zeker met deze groep, niet aan een HR-manager moet worden overlaten, maar door de ondernemer zelf moet worden gedaan. ‘Die moet deze werknemers het gevoel geven dat ze welkom zijn en daardoor graag bij hem willen werken. De gevraagde flexibiliteit binnen de onderneming moet nog groeien zeker bij de oudere werknemers.’ Cor heeft vertrouwen in zijn teams. ‘Ik heb gemerkt dat je veel meer uit mensen kunt halen dan ze zelf denken. Een grote groep mensen kan daardoor beter benut worden. Het is vaak koudwatervrees maar kijk naar wat er wel kan en blijf niet hangen in de groei van je bedrijf puur vanwege gebrek aan personeel.’
Bewustwording
En de werkgevers? De afstand tot de arbeidsmarkt hebben niet alleen werkzoekenden, maar ook ondernemers. We kunnen elkaar helpen om de mismatch te verkleinen.’ Is de overtuiging van Nancy. ‘Er is al een heel stuk bewustwording bij veel ondernemers’, zegt Saskia. ‘Als overheid moeten we dat steeds blijven uitdragen. We moeten niet alleen kijken naar de goede projecten maar ook waar het niet goed ging, daar kun je alleen maar van leren.’ En terwijl er allerlei kaartjes uitgewisseld worden, zijn de deelnemers het unaniem eens: onderlinge contacten tussen organisaties zijn belangrijk, je moet elkaar kunnen vinden. ‘Een gesprek als dit, tussen verschillende partijen, levert zoveel op, er ontstaat een compleet nieuw netwerk. Arie wijst nog op het CongrestiVal van Werk voor werkgevers en direct betrokkenen van werknemers met neurologische aandoeningen. ‘Het is op 1 oktober in Gorinchem. Geïnteresseerden kunnen zich bij mij melden via arie@quadraet.nl.
Ondernemers die meer willen weten over onbenut arbeidspotentieel en ongezien talent kunnen contact opnemen met het Werkgeversservicepunt in de eigen regio. ‘Een WSP is op de hoogte van de regels en wij leggen de verbinding met andere partijen’, weet Saskia Korevaar.
