Met maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) letten bedrijven en organisaties op de gevolgen van acties op mens, milieu en samenleving. Zorgt een bedrijf ervoor dat er geen negatieve invloed is op de omgeving. Wordt er bijgedragen aan oplossingen voor problemen als slechte werkomstandigheden, milieuvervuiling en armoede.
Eind mei vond bij K-tainer in Rotterdam een tafelgesprek plaats met Anxhela Gore van verduurzamingsonderneming Zon & Zo, Derek Groot van Verstegen accountants. Eddo Bakker van BVP Groep (BVP Verpakkingen en Qudoos Packaging) en Ronald Vrijenhoef van Containerspecialist K-tainer. Vijf stellingen over groene arbeidsvoorwaarden en de rol van de werkgever daarbij, maatschappelijk verantwoord inkopen, overheidsbemoeienis, hulp bij MVO en het effect van zakendoen met een duurzame partner kwamen aan de orde. Breed gedragen conclusie was dat samen werken aan maatschappelijk verantwoord ondernemen helpt een organisatie duurzaam te maken en dat daarbij het netwerken en het contact met politiek en overheid een belangrijke bijdrage kan leveren.
Groene arbeidsvoorwaarden
De discussie over de groene arbeidsvoorwaarden was snel beslecht. Algemene mening is dat het geen taak is van de werkgever om duurzame voorzieningen in de privésituatie te ondersteunen. Wel kan een werkgever bij de arbeidsvoorwaarden gebruik van een elektrisch fiets of openbaar vervoer stimuleren. Eddo Bakker vindt dat je als werkgever wel het goede voorbeeld moet geven. ‘Door je bedrijf te verduurzamen en de werknemer te helpen waar het kan lever je toch een bijdrage aan de veranderingen.’ Anxhela is helder. ‘Wij doen heel veel voor onze medewerkers maar ik zie het niet als een plicht van de werkgever thuis bij onze medewerkers verduurzaming te realiseren. Wat ik wel als onze plicht maar tegelijkertijd ook als een (voor)recht zie, is het bieden van een fijne werkomgeving waar onze mensen tot bloei kunnen komen.’
Maatschappelijk verantwoord inkopen
Derek Groot ziet dat de overheid geneigd is alles dood te regelen. ‘Het is belangrijk dat de overheid betrouwbaar is in beleidsstabiliteit en ons niet steeds verrast. Een maatregel die ik wel zou toejuichen is een laag btw-tarief voor groene inkoop. Door toepassing van het lagere btw-tarief op producten die duurzaam zijn ingekocht, worden de extra kosten gecompenseerd en kan het duurzame product de concurrentie met niet duurzame en daardoor vaak goedkopere producten aan. Ook de consument waarvoor elke euro telt, kan dan kiezen voor het duurzamer alternatief. Dat is een positieve, motiverende maatregel.’ Ronald Vrijenhoef ziet dat een groen inkoopbeleid belangrijk is bij het verkrijgen van opdrachten. ‘De tendens is dat je bij aanbestedingen er anders niet doorkomt.’
Gps-locatie aanwijzen
‘Je moet je steeds meer en gedetailleerder verantwoorden. Voor de afkomst van bijvoorbeeld karton of papier moet je straks de gps-locatie kunnen aanwijzen. Het zou beter werken als iedereen vanuit intrinsieke motivatie verduurzaamt, in plaats van dat doet vanuit een verplichting door de overheid. En verpakkingen zijn noodzakelijk. Denk alleen al aan het op de band leggen van je boodschappen. Omdat verpakkingen nodig blijven, willen we die wel zo duurzaam mogelijk leveren. We kopen bijvoorbeeld dichtbij in en focussen op een zo laag mogelijke impact op het milieu’, aldus Eddo Bakker.
Geen lege containers
Bij K-tainer komen de nieuwe containers uit China. ‘Die komen niet leeg maar altijd met inhoud naar ons. Daarmee zorgen we ervoor dat een container niet nutteloos op een schip staat. Uiteindelijk betekent dat ook minder vaarbewegingen.’ In het bredere verband van de energietransitie vertelt Ronald van de ontwikkeling van Tankcontainers voor Ammoniak (NH3). ‘Ammoniak is een steeds meer besproken energiedrager die kan functioneren als waterstofdrager. Zo sta ik in contact met Deltalinqs / Proton Ventures en zal ik binnenkort ook daarover een bijeenkomst bezoeken. Dit past ook bij de ontwikkeling van containers voor energieopslag en veilig vervoer van accu’s en batterijen. Allemaal goede voorbeelden die passen in MVO.’ Anxhela Gore ziet vooral een rol vanuit haar bedrijf duurzame relaties aan te gaan en biedt alleen topkwaliteit producten en dienstverlening. ‘Wat wij bieden moet niet alleen duurzaam lijken maar het ook zijn, waarbij duurzaamheid een combinatie is van een lange levensduur, uitstekende kwaliteit en gewaarborgde veiligheid Als we het hebben over recycling is een nieuwe ontwikkeling dat veel oudere panelen die nog goed zijn maar niet de modernste meer zijn, vervangen gaan worden. Die oude panelen worden naar Albanië gedoneerd om daar een tweede leven onder de zon te krijgen. Met de hoeveelheid zon daar, leveren ze nog heel veel duurzame energie op.’
Overheidsbemoeienis
Derek Groot ziet dat de overheidsbemoeienis steeds grotere vormen aanneemt. ‘De CO2-belasting bijvoorbeeld. Hoe gaat dat in de praktijk vorm krijgen. Je zult daar allerlei data moeten gaan bijhouden. Voor accountants een extra taak en voor bedrijven een tijdrovende kwestie. ‘Niet weer een belasting erbij. En welke belasting gaat er dan af?’, reageert Anxhela van Zon & Zo. Zij ziet dat er door veranderend beleid rond de salderingsregeling veel vraag is naar batterijen. ‘Daar spelen wij op in en zorgen daarmee voor eigen regie en onafhankelijkheid voor wat betreft het opwekken en gebruiken van energie.’ Voor Ronald zijn het steeds maatregelen van de overheid die vragen oproepen. ‘Het steeds wijzigende beleid maakt de overheid onbetrouwbaar. Je ziet het aan het beleid rond de elektrische auto’s. Goed ondernemen kun je alleen met een stabiele regelgeving. Je moet weten waar je aan toe bent.’ De dialoog tussen brancheorganisaties en de overheid is belangrijk maar levert ook bijzonder beleid op. Eddo noemt het besluit over de kartonnen koffiebekertjes: ‘Die mogen wel meegenomen worden onderweg maar zijn verboden om te gebruiken op de werkvloer. Ook is er geen consistent beleid in Europa. De focus zal steeds meer liggen op hergebruik. Maar in bijvoorbeeld de farmaceutische industrie is dat lastig vanwege hygiëneprotocollen.’ Volgens Derek ontstaan vreemde bewegingen: ‘Greenwashing is het gevolg van de verduurzamingsdruk. Het afkopen van schuldgevoel door een bijdrage te leveren aan je CO2 voetdruk wordt algemeen ingezet maar is vooral windowdressing. Je voelt je beter met iets dat niet echt bijdraagt.’
Eddo: ‘Het gebruik van plastic is discutabel. Niet alleen in de verpakkingsindustrie, maar juist ook in de perceptie van de consument. Wij focussen op monomateriaal, zodat het product na gebruik ook zo efficiënt mogelijk gerecycled kan worden. In sommige gevallen is plastic dan een hele goede optie.’
Hulp bij MVO
Veel subsidies gaan naar grote centraal geleide organisaties. Er is veel groot geregeld in Europa en Nederland. Derek ziet daar een probleem voor vooral kleinere organisaties die niet centraal georganiseerd zijn: ‘Contacten met de overheid en politiek is vooral bij het MKB onvoldoende, terwijl je daar wel veel informatie en ondersteuning kan halen. De ondernemers kunnen de overheid vaak niet vinden. Er is te weinig contact.’ Dit kan betekenen dat er naast elkaar en niet met elkaar beleid wordt gemaakt. Eddo vertelt dat hij voor 120 raadsleden bij een informatieavond voorlichting heeft gegeven en dat dit heeft geresulteerd in effectieve contacten en wederzijds respect: ‘Ons bedrijf wordt nu regelmatig bezocht door het gemeentebestuur en politici. Zo ontstaan korte lijnen en kun je elkaar helpen doelstellingen te behalen. Ga actief op pad. Kijk verder dan je eigen onderneming. Leg contacten. Doe je verhaal en haal je voordeel. De overheid zoekt mooie voorbeelden. Je moet elkaar wel vinden.’
Corporate Sustainability Reporting Directive
Ronald wijst er nog op dat certificering van steeds groter belang wordt op de markt. ‘Het is daarom straks voor grote bedrijven heel erg belangrijk om te kunnen zeggen dat ze een CSRD-organisatie zijn.’ In de Europese Unie is in 2021 de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) aangenomen. Een richtlijn die zorgt voor meer transparantie rond Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Grote organisaties zijn vanaf 2024 verplicht om aan de CSRD-richtlijn te voldoen. Organisaties moeten rapporteren over de impact die hun functioneren heeft op mens en milieu. Als kleinere onderneming kun je als leverancier een bijdrage leveren aan de sustainability van anderen. Samenwerking is daarom belangrijk. Algemene conclusie: Weet elkaar, ondernemers onderling en de politiek te vinden.
Wat nemen de deelnemers mee?
Anxhela Gore ziet hele grote uitdagingen, maar ziet dat haar bedrijf goed inspeelt op veranderende omstandigheden. ‘Door het wisselende beleid zetten we nu vooral ook in op batterijen en dat creëert voor onze klanten nieuwe kansen voor meer onafhankelijkheid. Je ziet nu zelfs nieuwe verdienmodellen ontstaan. Als je belegt in aandelen heb je geen invloed op de koers; investeer je in je eigen energiesysteem (opwekking en opslag), dan kun je (nu al) geld verdienen door in te spelen op in- en verkoop van stroom. Daarnaast merk ik dat dit gesprek met elkaar veel informatie oplevert en dat de conclusie om vooral te zoeken naar samenwerking en verbinding een juiste is. Onafhankelijk zijn en samenwerken, kunnen samengaan en vooruitgang opleveren. Dat maakt ondernemen zo leuk!’
Derek Groot van Verstegen accountants ziet dat de politiek moeilijk te vinden is voor ondernemers. ‘Binnen het MKB zou daar meer aandacht voor moeten zijn. Er kan heel veel als je het gesprek aangaat. Deel van het ondernemen is contacten leggen. Spring op je fiets en ga naar het gemeentehuis.’
‘Niet alles kan, maar er is veel te bereiken’ vindt Eddo Bakker van BVP Groep. ‘Geloof in je verhaal en durf dat te delen. Ga het gesprek aan en vertel wat je doet en waar je in de praktijk tegenaan loopt. Zo kom je verder, door begrip en hulp.’
Voor gastheer Ronald Vrijenhoef van K-tainer is de vraag hoe je er voor zorgt dat jouw wensen en belangen bij een andere overkomen heel belangrijk: ‘Je kunt elkaar helpen beter te worden. Dat betekent dat je een rol kan vervullen bij het verbeteren van de bedrijfsvoering van andere organisaties. Het helpt ook de politiek, het andere bedrijf of organisatie klimaatdoelstellingen te bereiken. Elkaar helpen en versterken.’
